Od roku 1982 Hiszpania należy do NATO, a od 1986 do Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (później przekształconej w Unię Europejską).
Historia
Od IX wieku p.n.e. Półwysep Iberyjski był terenem podbijanym przez liczne ludy (np. przez Celtów, Greków i Fenicjan). W II wieku p.n.e. Przybyli tam Rzymianie, a w V wieku n.e. Swoje królestwo stworzyli Wizygoci. Od wieku VIII do XV na Półwyspie panowali Arabowie, którzy zostali skutecznie wypędzeni w skutek rekonkwisty królestw chrześcijańskich z północy Półwyspu. Wtedy też rozpoczął się okres jednoczenia tych niezależnych królestw pod przewodnictwem Królów Katolickich, Izabeli i Ferdynanda. W związku z podbojami kolonialnymi w Ameryce nastąpił czas rozwoju i dobrobytu państwa. W wieku XVIII Hiszpania straciła status supermocarstwa w wyniku wojen z Francją i stała się biednym i mało znaczącym królestwem. Na początku XX wieku rządziło nią kolejno kilku nieudolnych dyktatorów, aż w końcu w wyniku częstych niepokoi społecznych, które skompromitowały monarchię, proklamowano republikę w roku 1931. W latach 1936-1939 trwała wojna domowa, która zakończyła się przejęciem władzy przez nacjionalistów pod wodzą generała Francisco Franco. Po jego śmierci w roku 1975 przywrócono monarchię (władzę przejął wyznaczony przez Franco książę Jan Karol z dynastii Burbonów) i wprowadzono demokratyczne reformy.
Ustrój polityczny i podział administracyjny
Hiszpania jest dziedziczną monarchią parlamentarną. Królem jest Jan Karol z dynastii Burbonów. Wstąpił na tron w 1975 roku po śmierci generała Francisco Franco. Monarcha jest szefem państwa i jego najwyższym reprezentantem, ponad to jest zwierzchnikiem narodowych sił zbrojnych, mianuje premiera i na jego wniosek członków rządu. Władzę ustawodawczą zapewnia dwuizbowy parlament (Kortezy), który składa się z Senatu (izba wyższa) i Kongresu Deputowanych (izba niższa). Senat liczy 259 senatorów, a Kongres Deputowanych - 350 członków. Kadencja Kortezów trwa 4 lata. Stolicą Hiszpanii jest Madryt, a cały kraj jest podzielony na 17 wspólnot autonomicznych (Comunidades Autónomas): Andaluzję, Aragonię, Asturię, Baleary, Estremadurę, Galicję, Kantabrię, Kastylię-La Manchę, Kastylię i León, Katalonię, Kraj Basków, La Rioję, Madryt, Murcję, Nawarrę, Walencję, Wyspy Kanaryjskie. Do tego dochodzą jeszcze dwa miasta autonomiczne: Ceutę i Melillę.
Gospodarka
Hiszpania była przez ostatnie pół wieku jednym z najszybciej rozwijających się gospodarczo państw Europy, głównie dzięki masowemu rozwojowi turystyki i wzrostowi inwestycji oraz napływowi kapitału zagranicznego. Obecnie zaliczana do grupy państw wysoko rozwiniętych, co potwierdza wysoki PKB. Pod względem potencjału ekonomicznego Hiszpanie zaliczają się do czołówki krajów europejskich.
Najważniejszą gałęzią gospodarki jest wysoko rozwinięty przemysł, na który składa się głównie produkcja samochodów, przemysł stoczniowy, metalurgiczny oraz elektrotechniczny. Istotnym źródłem dochodów jest również produkcja wina, konserw rybnych i oliwy z oliwek.
Geografia
Hiszpania to kraj wyżynno-górzysty. Największe łańcuchy górskie to Pireneje, Góry Kantabryjskie, Góry Kastylijskie oraz Góry Betyckie z najwyższym szczytem Hiszpanii kontynentalnej - Mulhacenem, 3478 m n.p.m. Centralną część kraju zajmuje wyżyna Meseta Iberyjska. Najważniejsze rzeki to Tag, Ebro, Duero i Gwadalkiwir. Od zachodu Półwysep Iberyjski graniczy z Oceanem Atlantyckim, od północy z Zatoką Biskajską, a od południa i wschodu z Morzem Śródziemnym.
Klimat
Klimat Hiszpanii jest zróżnicowany, od chłodnego i deszczowego na północnym zachodzie, po gorący i suchy na równinach Andaluzji. Centrum kraju charakteryzuje się klimatem kontynentalnym. Jest to teren otoczony pasmami górskimi, w związku z czym nie dociera tam wilgotne powietrze i jest bardzo sucho. W Hiszpanii występują duże amplitudy temperatur dziennych i rocznych. Północ kraju jest terenem wilgotnym. Występują tam spore opady, a temperatury są umiarkowane. Obszar wybrzeża na wschodzie i południu kraju ma cechy klimatu śródziemnego.
Kultura
Na kulturę hiszpańską duży wpływ wywarła różnorodność kulturowa ludności, która zamieszkiwała Półwysep Iberyjski przed powstaniem zjednoczonego Królestwa Hiszpanii, głównie kultura arabska i żydowska. Obie mają długie tradycje naukowe i piśmiennicze, co przełożyło się później na tworzenie i kultywowanie kultury hiszpańskiej. Jest ona mocno zregionalizowana, właściwie każdy z autonomicznych regionów ma swoje legendy, tańce, pieśni i tradycje. W Andaluzji, na południu kraju, mocno się odczuwa wpływy kultury arabskiej. To z tego regionu pochodzi żywiołowa muzyka i taniec - flamenco. Zupełnie inaczej jest na północy, gdzie duży wpływ wywarły ludy celtyckie - jednym z instrumentów tam używanych są dudy asturyjskie. Przed powstaniem pierwszych dzieł w języku hiszpańskim na terenie współczesnej Hiszpanii rozwijała się literatura w języku łacińskim, a także literatura hispano-arabska oraz judeo-arabska. Przejawem wpływu kultury żydowskiej i jej mieszania się z hiszpańską jest między innymi styl architektoniczny mudejar. Cechą charakterystyczną są również walki byków - w każdym większym mieście jest zbudowana arena, inaczej plac byków.
Religia
Religią dominującą jest katolicyzm. Hiszpania przez wieki była uważana za jego bastion, wszelkie inne wyznania były skutecznie tępione. Za panowania Królów Katolickich muzułmanie i żydzi, którzy chcieli pozostać w Hiszpanii musieli przejść na katolicyzm. Począwszy od wieku XIX zaczął się proces laicyzacji społeczeństwa i liberalizacji poglądów (momentem powrotu do narodowego katolicyzmu był czas dyktatury Franco). Według Centrum Badań Socjologicznych w 2009 roku 73,2% Hiszpanów zdeklarowało przynależność do Kościoła rzymskokatolickiego (76% w 2006 roku), 2,3% do islamu, 0,1% do judaizmu, 1,7% to wyznawcy pozostałych religii, a 22,2% zdeklarowało ateizm, agnostycyzm lub bezwyznaniowość (19% w 2006 roku). W 1975 roku 61% Hiszpanów uczęszczało systematycznie do kościoła na niedzielne nabożeństwa, w 2002 roku 25%, podczas gdy w 2009 roku już tylko 15%. 58% Hiszpanów zdeklarowało, że nigdy nie chodzi do kościoła.
Ludzie
Hiszpanie kastylijscy - 72 %, Katalończycy - 16 %, Galisyjczycy - 8 %, Baskowie - 2 %. Jeśli chodzi o imigrantów, to największe grupy stanowią Rumuni (797 tys.), Marokańczycy (710 tys.), Ekwadorczycy (500 tys.), Kolumbijczycy (400 tys.), Boliwijczycy (ok. 400 tys.) oraz Brytyjczycy (374,6 tys.).
Główne miasta
* Madryt (stolica) - 3 213 271 mieszkańców
* Barcelona - 1 615 908 mieszkańców
* Walencja - 810 064 mieszkańców
* Sewilla - 699 759 mieszkańców
* Saragossa - 666 129 mieszkańców
* Malaga - 566 447 mieszkańców
Obiekty z Listy Światowego Dziedzictwa UNESCO
* 1984 - zespół zabytkowy w Kordobie
* 1984 - Alhambra, ogrody Generalife, twierdza Albaicín w Grenadzie
* 1984 - Katedra w Burgos
* 1984 - Klasztor i pałac Eskorial pod Madrytem
* 1984 - Dzieła A. Gaudiego w Barcelonie: Park Güell, Pałac Güell, Casa Mil?, Casa Vicens, fasada Narodzenia Pańskiego i krypta katedry Sagrada Familia, Casa Batlló i krypta w Colonia Güell
* 1985 - Jaskinia Altamira i paleolityczna sztuka jaskiniowa północnej Hiszpanii
* 1985 - Zespół zabytkowy w Segowii i akwedukt
* 1985 - Oviedo - zespół zabytkowy i kościoły z czasów królestwa Asturii
* 1985 - Zespół zabytkowy w Santiago de Compostela
* 1985 - Zespół zabytkowy w Ávili wraz z kościołami extra-muros
* 1985 - Architektura w stylu mudejar w Aragonii
* 1986 - Zespół zabytkowy w Toledo
* 1986 - Park Narodowy Garajonay
* 1986 - Zespół zabytkowy w Cáceres
* 1987 - Katedra, alkazar i Główne Archiwum Indii w Sewilli
* 1988 - Zespół zabytkowy w Salamance
* 1991 - Opactwo w Poblet
* 1993 - Zespół archeologiczny w Méridzie
* 1993 - Królewski klasztor Santa Maria de Guadalupe
* 1993 - Droga pielgrzymkowa do Santiago de Compostela (Droga św. Jakuba)
* 1994 - Park Narodowy Do?ana
* 1996 - Zabytkowe miasto warowne Cuenca
* 1996 - Giełda Jedwabiu (Lonja de la Seda) w Walencji
* 1997 - Kopalnie złota Las Medulas
* 1997 - Pałac Muzyki Katalońskiej (Palau de la Música Catalana) i szpital św. Pawła (Sant Pau) w Barcelonie
* 1997 - Klasztory Yuso i Suso w San Millán de la Cogolla
* 1998 - Sztuka naskalna basenu Morza Śródziemnego na Półwyspie Iberyjskim
* 1998 - Uniwersytet i dzielnica zabytkowa w Alcalá de Henares
* 1999 - Ibiza, różnorodność biologiczna i kulturowa
* 1999 - San Cristóbal de la Laguna na Wyspach Kanaryjskich
* 2000 - Stanowisko archeologiczne Atapuerca
* 2000 - Zespół katalońskich kościołów romańskich w Vall de Boí
* 2000 - Zespół archeologiczny Tarraco
* 2000 - Gaj palmowy w Elx
* 2000 - Rzymskie mury obronne w Lugo
* 2000 - Krajobraz kulturowy Aranjuezu
* 2003 - Renesansowe zespoły zabytkowe Úbeda i Baeza
* 2006 - Most Biskajski
* 2007 - Park Narodowy Teide na Wyspach Kanaryjskich
* 2009 - Wieża Herkulesa
